Wywiad z prof. Michałem Karlińskim, neurologiem Instytutu Psychiatrii i Neurologii w Warszawie.
Zapraszamy do obejrzenia wywiadu z prof. Michałem Karlińskim, neurologiem związanym z warszawskim Instytutem Psychiatrii i Neurologii.
Prof. Karliński mówi między innymi o błędzie poznawczym związanym z leczeniem skutków udaru mózgu, który często popełniają pacjenci, ale też lekarze.
– Mamy takie poczucie, że jest choroba, jest leczenie, więc to leczenie powinno nas wyleczyć, a jeżeli nie zastosujemy leczenia, to z kolei nie będzie efektu. Natomiast ważne jest, żeby pamiętać, że zwłaszcza w udarze mózgu terapię, które mamy, czyli tromboliza i trombektomia, to są terapie, które zwiększają szanse na uniknięcie konsekwencji udaru mózgu. Nie dają takiej gwarancji. One zwiększają szansę o kilka, bądź o kilkanaście, bądź o 20-kilka procent i to jest dopiero pierwsza część drogi pacjenta, a druga to właśnie rehabilitacja, która jednak wbrew pozorom naprawdę działa i naprawdę w dłuższym okresie czasu może nam pozwolić na wygenerowanie naprawdę dużo większej grupy pacjentów, którzy są w pełni samodzielni. Nie muszą być w pełni sprawni, ale są w stanie funkcjonować bez pomocy osób trzecich i mieć wysoką jakość życia.
Udar dotyczy dziś często ludzi młodszych
Prof. Karliński Podkreśla, że wzrost zachorowań na udar w Polsce (ale też w innych krajach) ma co najmniej dwie istotne strony: jedna to starzejące się społeczeństwo, gdzie – mimo coraz lepszej prewencji prewencji pierwotnej liczba udarów wśród osób starszych statystycznie rośnie, druga to kumulacja czynników ryzyka wśród osób młodych.
– Mam na myśli między 18, a 40 rokiem życia, którzy bardzo szybko akumulują czynniki ryzyka i też doznają większej liczby udarów. Także suma rośnie i przez większą liczbę osób starszych, ale też przez gorszy stan zdrowia osób w wieku młodszym.
Dlatego tak ważna – zdaniem prof. Karlińskiego – jest prewencja, czyli działania służące zmniejszaniu czynników ryzyka, a w konsekwencji zapobiegania wystąpieniom udarów.
– Często patrzymy na udar mózgu, jako chorobę, która wymaga leczenia w ostrej fazie i później rehabilitacji. Natomiast jest to choroba, której można skutecznie zapobiegać. Nie tylko przez kontrolowanie chorób, czyli nadciśnienia tętniczego, cukrzycy, hiperglikemii, migotania przedsionków, ale głównie poprzez optymalizację stylu życia, czyli nie palenie tytoniu, pilnowanie masy ciała, żeby nie mieć nadwagi otyłości i regularną aktywność fizyczną.
Tak więc styl życia – podkreśla prof. Karliński – jest często dużo ważniejszy niż farmakoterapia i leczenie ostrej fazy udaru.
– Cały czas brakuje szeroko zakrojonych programów budujących świadomość, no a profilaktyka ma to do siebie, że jej brak nie boli. Pacjenci nie czują tego, że jej nie wdrażają i też nie czują braku efektu profilaktyki przez to, że są zbyt młodzi. Jak jesteśmy młodzi, wszyscy myślimy, że będziemy żyli wiecznie.
Otyłość wśród dzieci też zwiększa u nich ryzyko udaru!
Problemem, z którym dziś się zmagamy w kontekście udarów jest rosnąca liczba występowania tej choroby wśród dzieci, spowodowana głównie niezdrowym stylem życia. Chodzi głównie o brak aktywności fizycznej, z czego bierze się nadwaga i otyłość.
– Jeżeli już od młodości nie wdrożymy pewnych zachowań zdrowotnych, tym trudniej nam będzie je wdrożyć w wieku późniejszym. Niestety, takie jest życie.
Badania dające nadzieję na wspomaganie leczenia i rehabilitacji
Prof. Karliński wspomina też o prowadzonych przez niego badaniach, których celem jest potwierdzenie skuteczności farmakoterapii we wspomaganiu leczenia i rehabilitacji udarów mózgu.
– Jeżeli chodzi o miejsce Cerebrolizyny w leczeniu ostrej fazy udaru mózgu, jesteśmy w tym momencie w takim miejscu, gdzie suma badań pilotażowych daje nam pełne podstawy sądzić, że jest to najwyższa pora na zrealizowanie dużego wieloośrodkowego badania, które jednoznacznie pozwoli na zweryfikowanie, mam nadzieję pozytywne, wpływu tej substancji jako leku, który wspomaga rehabilitację i jednocześnie poprzez uszczelnienie bariery krew-mózg, zmniejsza ryzyko powikłań po leczeniu reperfuzyjnym, czyli po trombolizie po trombektomii – mówi prof. Karliński. – To są badania, które mam nadzieję będą badaniami zmieniającymi wytyczne postępowania i codzienną praktykę kliniczną i w Polsce i na całym świecie. To są badania, których naprawdę potrzebujemy, dlatego że tak jak wspominałem wcześniej leczenie reperfuzyjne zwiększa szansę sukcesu. Nie daje gwarancji i cały czas potrzebujemy czegoś, co możemy nabudować na leczenie reperfuzyjne.
Neurolog podkreśla, że w wielu przypadkach, dzięki zastosowaniu szybkiej interwencji, a także dzięki rehabilitacji skutki udaru nie muszą powodować wyłączenia chorego z życia. Takie sytuacje są ogromnie ważne i dają satysfakcję lekarzom zajmującym się tą jednostką chorobową.
– Udar mózgu jest bardzo wdzięczną chorobą, dlatego, że po pierwsze mamy terapie i pracujemy nad terapiami, które mogą dać natychmiastową poprawę stanu pacjenta. Wdrażamy jakąś interwencję i od razu widzimy efekt. Pacjent na stole trombektomijnym zaczyna podnosić rękę do góry, albo kolejnego dnia wstaje z łóżka i pyta, kiedy będzie mógł opuścić szpital. I to jest jedna rzecz, ona jest bardzo wydaje mi się satysfakcjonująca, że możemy chorego natychmiast nieomal uzdrowić, a druga jest taka, że u tych chorych, którzy nie odnieśli bezpośredniej korzyści z leczenia, poprzez dość powiedziałbym takie uporczywe i wytrwałe stosowanie rehabilitacji, zapobieganie powikłaniom, też jesteśmy w stanie wygenerować dużą ilość zdrowia i też ją później zobaczyć na wizytach kontrolnych. Więc ci chorzy nie znikają nam z pola widzenia i my widzimy albo poprawę natychmiastową, albo właśnie poprawę odroczoną, która wynika z uporu pacjenta i z tego, że system ochrony zdrowia w Polsce też czasem jest w stanie zadziałać w sposób właściwy. Bo sukces długoterminowy to jest suma leczenia lekarza w ostrej fazie, ale też rehabilitacji, uporu pacjenta, który powinien być w stanie wierzyć w to, że udar mózgu to nie jest koniec życia, to jest początek nowego życia, innego, trudniejszego, ale życia, które cały czas może być satysfakcjonujące.
